De revalidatiearts
Waar andere medisch specialismen zich vooral richten op de behandeling van ziekten of aandoeningen, richt revalidatiearts zich in het bijzonder op het opheffen, verminderen of zo mogelijk voorkomen van de gevolgen ervan. Het gaat hierbij niet alleen om de functies van het lichaam (bijv. spierkracht), maar ook om de gevolgen die een aandoening heeft op activiteiten (bijv. lopen en zelfverzorging) en participatie (bijv. werk of relaties). Het doel van de revalidatiegeneeskunde is handicaps te voorkomen, dan wel zo klein mogelijk te laten zijn, zodat de patiënt optimaal kan functioneren in de maatschappij.
Aandoeningen of ziekten waarbij door hun complexiteit de revalidatiearts van groot belang is voor kinderen en volwassenen zijn onder andere:
- aangeboren afwijkingen
- niet-aangeboren hersenletsel
- progressieve neurologische aandoeningen
- dwarslaesie
- neuromusculaire aandoeningen
- amputatie
- gewrichtsgerelateerde aandoeningen
- reumatische aandoeningen
- multi-trauma
- chronische pijn van het bewegingsapparaat
- orgaanaandoeningen
Onderzoek
De revalidatiearts gebruikt in de diagnostiek zijn kennis en vaardigheden van aandoeningen die het bewegingsvermogen en de cognitie beïnvloeden. Hierbij wordt zijn specifieke expertise van biomechanica en de mechanismen van bewegingsaansturing ingezet. Hij kan hiervoor gebruik maken van specifieke diagnostische mogelijkheden, zoals instrumentele bewegingsanalyse, elektromyografie, röntgendiagnostiek, bloedonderzoek etc.
Prognose
In de prognostiek gebruikt de revalidatiearts zijn kennis van de relatie tussen de stoornissen in functies, beperkingen in activiteiten en problemen ten aanzien van maatschappelijke participatie. Tevens gebruikt hij hierbij zijn kennis van het natuurlijk beloop en het te verwachten effect van toe te passen behandelingen.
Behandeling
De revalidatiearts kan als hoofdbehandelaar, als medebehandelaar en als consulent betrokken zijn bij alle niveaus van revalidatie. De revalidatiearts werkt in zijn behandeling vaak samen met andere medisch specialisten, paramedici, orthopedische technici en psychosociale medewerkers in een multidisciplinair team. De revalidatiearts is binnen het team medisch verantwoordelijk voor de revalidatiegeneeskundige behandeling. Hij stelt behandeldoelen op en maakt een behandelplan in overleg met de patiënt, bepaalt de samenstelling van het behandelteam en stuurt het team aan. Binnen de revalidatiegeneeskunde zijn speciale behandeltechnieken ter beschikking, zoals o.a virtual reality, sensor technologieën, bijzondere injectietechnieken, (functionele) elektrostimulatie en robotica. Tevens wordt gebruik gemaakt van de specifieke deskundigheid binnen de orthesiologie, de prothesiologie en aanpassingen/voorzieningen.
Regelmatige evaluatie maakt het mogelijk om tussentijds het behandeldoel en/of het behandelplan aan te passen.
ICF
De revalidatiearts maakt in zijn handelen gebruik van instrumenten en terminologie die passen binnen het International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) model. Binnen het ICF-model wordt het menselijk functioneren en de factoren die daarop van invloed zijn benaderd vanuit de wisselwerking tussen de verschillende aspecten van de gezondheidstoestand en de externe en persoonlijke factoren. In het ICF-model staat de gehele patiënt en zijn omgeving centraal.
Revalidatieartsen werken voornamelijk in ziekenhuizen en revalidatiecentra. De revalidatiearts kan als consulent, als medebehandelaar en als hoofdbehandelaar betrokken zijn bij alle niveaus van revalidatie. Door kennis van en inzicht in alle mogelijkheden kan de revalidatiearts voor specifieke doelgroepen een centrale rol spelen bij triage, indicering, verwijzing en/of behandeling volgens de principes van stepped care. Dat wil zeggen dat de revalidatiearts patiënten primair de meest effectieve en doelmatige vorm van behandeling kan bieden (of adviseren), die mogelijk is gezien de aard en de ernst van de problematiek.